Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK w Wałbrzychu
przy Oddziale PTTK „Ziemi Wałbrzyskiej” w Wałbrzychu
Adres: ul. M. Konopnickiej 19, 58-300 Wałbrzych
Telefon: +48 (74) 842 40 52
E-mail: rpk.walbrzych@pttk.pl
Strona www: http://walbrzych.pttk.pl/rpk/
Kierownik: Jan Niewczas
Współpracownicy: Wojciech Tumidajewicz, Ireneusz Leczykiewicz, Aloizy Ziółkowski, Stefan Okoniewski
Udostępnianie zbiorów i poradnictwo turystyczne:
- poniedziałek – piątek w godz. 8.00–16.00
REGIONALNA PRACOWNIA KRAJOZNAWCZA PTTK w WAŁBRZYCHU
Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK w Wałbrzychu powstała w 1980 r. przy ówczesnym Zarządzie Wojewódzkim PTTK w Wałbrzychu. Z chwilą likwidacji szczebla wojewódzkiego w 1991 r. RPK wraz ze zbiorami bibliotecznymi przekazana została Oddziałowi Ziemi Wałbrzyskiej w Wałbrzychu. Była jedną z 18-tu działających w kraju.
Tak było
Należy jednak wspomnieć, że już w 1945 powołano Dolnośląskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze – była to pierwsza polska organizacja na ziemiach odzyskanych posiadała już kilkaset wydawnictw (przewodniki, plany, mapy, opracowania monograficzne).
W 1947 roku powołany został w Wałbrzychu Oddział Dolnośląskiego Związku Popierania Turystyki. Rok później DZPT został zlikwidowany. W 1948 r. powstał Oddział Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, a z końcem tegoż roku Oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, któremu przekazane zostały zasoby biblioteczne. Po Zjeździe połączeniowym w styczniu 1951 r. już jako Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze prowadziło bibliotekę krajoznawczą zasilając jej zbiory nowymi wydawnictwami.
W 1954 r. w nowej siedzibie przy ul. Lewartowskiego Oddział przeprowadzał liczne prelekcje i szkolenia, a w 1956 r. udostępniono członkom „Klub Turysty PTTK”, co umożliwiło ówczesnym krajoznawcom poszerzyć swoją działalność. I tak, obok działalności bibliotecznej organizowano kursy m.in. na instruktorów krajoznawstwa, zwiększono ilość pogadanek i prelekcji oraz wystaw, utworzono w 1957 r. sekcje fotograficzną..
Oddział w 1956 r. opracował pierwszy plan miasta Wałbrzycha, którzy został wydany przez Sport i Turystykę. W 1963 r. wykonana i zamontowana została na frontonie budynku mapa poglądowa regionu wałbrzyskiego o wymiarach 3mx4m z opisem krajoznawczym. W 1993 r. decyzją ówczesnych włodarzy miasta Wałbrzycha mapa została usunięta z budynku.
W 1969 r. Komisja Krajoznawcza Oddziału pod wodzą kol. Kazimierza Koncura była organizatorem Ogólnopolskiego Sejmiku Krajoznawczego w którym uczestniczyło 149 osób z 19 województw.
W 1989 r. z inicjatywy Zarządu Wojewódzkiego PTTK i Oddziału Wałbrzyskiego PTTK przy wsparciu ZG PTTK utworzona zostaje Sudecka Fundacja Krajoznawcza, która ma na celu utrzymanie RPK, a przede wszystkim zapełnienie luki wydawniczej . Niestety złe zarządzanie fundacją spowodowało utratę wniesionego przez Oddział aportu w kwocie 75 tys. zł.
W 1975 r. Biblioteka krajoznawcza Oddziału PTTK w Wałbrzychu obchodzi jubileusz 30-lecia.
Jednym z głównych zadań pracowni krajoznawczej jest gromadzenie i udostępnianie zbiorów krajoznawczych związanych z naszym regionem oraz popularyzacja krajoznawstwa, m.in. przez organizację imprez krajoznawczych, szkoleń, wystaw czy prowadzenie działalności wydawniczej.
Nakładem RPK w latach1985 r. – 1989 r. wydano wiele ciekawych publikacji m.in. ”By czas nie zatarł śladów” – wspomnienia o wybitnych krajoznawcach i działaczach PTTK na Dolnym Śląsku, Zamek Grodno – historia i legendy Zamku – Jana Sakwerdy (1942-2009),
Grafika Zamku Grodno – Erwina Jeża.
Tak jest
Na powiększenie zbiorów bibliotecznych pozyskuje się fundusze z różnych źródeł, głównie z Zarządu Głównego PTTK i samorządów lokalnych oraz od prywatnych osób.
Obecnie Biblioteka posiada 5400 woluminów.
Przedstawiciel RPK PTTK w Wałbrzychu Tomasz Czeleń uczestniczy w projekcie dotyczącym komputeryzacji zbiorów regionalnych pracowni krajoznawczych dofinansowanego przez FIO.
Dzięki temu programowi Oddział pozyskał dobrej jakości sprzęt komputerowy.
Biblioteka czynna jest od poniedziałku do piątku w godz. 10.00 – 16.00 i obsługiwana przez kol. Wiesławę Standzoń – Sekretarza Oddziału.
W 2004 r. wydano Przewodnik Boguszów-Gorce autorstwa Krzysztofa Kułagi i Zofii Sikory.
W 2008 r. z okazji XXVI Ogólnopolskiego Rajdu Górskiego Przewodników PTTK „Góry Wałbrzyskie i Góry Sowie 2008” wydany został „Rajdowy Informator Krajoznawczy” – praca zbiorowa.
Członkowie Oddziału (Tadeusz Kalicki, Tadeusz Koguciuk, Stanisław Junak, Krystyna Pudło) są autorami wielu opracowań, które wzbogacają zbiory regionalne.
Wymienić tu należy takie opracowania jak:
„Walory turystyczne gminy miejskiej Boguszów-Gorce”,
„Wybrane zagadnienia z historii dolnośląskiego górnictwa węgla kamiennego”, „Legiony Polsko-Włoskie na Dolnym Śląsku”,
„Wieże nadszybowe dawnych kopalń węgla kamiennego w pejzażu wałbrzyskim”,
Hałdy wałbrzyskie”,
„Odwodnienie wałbrzyskich pól górniczych sztolnią Fryderyk Wilhelm”,
„Krótka charakterystyka dawnych wałbrzyskich szybów górniczych nad którymi zachowały się wieże szybowe”,
„Ogrody klasztorne w Broumovie”,
„Pałac w Jedlince”,
„Struga –wieś w gminie Stare Bogaczowice”,
„Stare Bogaczowice na Dolnośląskim Szlaku Cysterskim”,
„Chełmiec w historii powojennej”,
„Skały w krajobrazie wałbrzyskim”,
Większość w/w opracowań wraz z dokumentacja zdjęciową nagrywana była na CD.
W Muzeum Przemysłu i Techniki prezentowana była wystawa zdjęć „Hałdy wałbrzyskich kopalń węgla kamiennego”.
Na imprezy organizowane przez Oddział i jego Komisje każdorazowo wydawany jest informator krajoznawczy.
W dniach 8-11.10.2006 r. na zlecenie Komisji Krajoznawczej ZG PTTK zorganizowano Ogólnopolski Zlot Krajoznawców w Szczawnie Zdroju.
18 maja 2007 w Galerii Książki w Bibliotece Pod Atlantami otwarto wystawę . „Na szlakach Ziemi Wałbrzyskiej – krajobrazy – ludzie – publikacje” prezentującą dorobek krajoznawców Ziemi Wałbrzyskiej, wzbogacając ją pokazem fotografii kol. Alka Ziółkowskiego powstałych w trakcie wędrówek z Wałbrzyskim Klubem Wędrowców.
Wiele wystaw organizowanych było do 2008 r. na Zamku Grodno w Zagórzu Śląskim. Od stycznia 2009 r. decyzją Wojewody Wrocławskiego obiekt przejęła Gmina Walim, która postanowiła sama prowadzić działalność na obiekcie wypowiadając nam umowę po ponad 50 latach dzierżawy obiektu. Każdorazowo wystawy były oglądane przez kilkadziesiąt tysięcy turystów.
W 2008 r. ogłosiliśmy Ogólnopolski Konkurs „Przyroda Polska 2008” pokłosiem którego była wystawa pokonkursowa w Bibliotece Pod Atlantami. Na konkurs wpłynęło 319 prac oraz 29 zestawów wielo-zdjęciowych, 95 autorów z całego Kraju.
W 2009 roku podpisana została umowa o współpracy pomiędzy PTTK Oddziałem Ziemi Wałbrzyskiej, PTSM-em Oddziałem Wałbrzyskim i Państwową Wyższą Szkołą Zawodową.
Zgodnie z porozumieniem zapewniamy udział studentów w organizacji imprez turystycznych i krajoznawczych, nieodpłatnego korzystania m.in. ze zbiorów bibliotecznych RPK, zdobywania odznak krajoznawczych, odbywania praktyk studenckich. Organizacji kursów i szkoleń, wykładów wykorzystując kadrę wykładowców uczelni i kadrę PTTK
Uczestniczyliśmy w realizacji programu „Edukacja ekologiczna kadry programowej PTTK – NATURA 2000. (styczeń – lipiec 2009). Przeszkolonych zostało 25 osób wśród kadry PTTK. Projekt zrealizowany został przez ZG PTTK i sfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Przy RPK działa Zespół ds. Inwentaryzacji Krajoznawczej, którego kierownikiem jest kol. W. Tumidajewicz.
Określając kierunki działania położono większy nacisk na inwentaryzację krajoznawczą. W 2000 r. rozpoczęto Inwentaryzację Gminy Wałbrzych.
Ze względu na ogrom zadania (Wałbrzych posiada ponad 1200 obiektów zabytkowych) w dniach 6-8.04.2001 zorganizowano szkolenie prowadzone przez Roberta Rozpędowskiego członka Komisji Krajoznawczej ZG PTTK w Warszawie. Celem szkolenia było pozyskanie nowej kadry inwentaryzatorów. Szkolenie ukończyło 17 osób.
Inwentaryzacja krajoznawcza dała możliwość uzyskania pełnych, aktualnych i sprawdzonych informacji o obiektach na danym terenie, ich stanie technicznym i walorach krajoznawczych. Na podstawie opracowanej dokumentacji powstają zarówno wydawnictwa krajoznawcze, jak i materiały promocyjne. Inwentaryzacja została rozliczona i zakończona w 2008 roku. Zinwentaryzowano około 1000 obiektów.
Podejmujemy współpracę z innymi jednostkami prowadzącymi pokrewną działalność z Biblioteką Powiatową „Pod Atlantami”, Muzeum w Wałbrzychu – działy regionalne.
Na wniosek RPK Oddziału Ziemi Wałbrzyskiej została zatwierdzona przez Zarząd Oddziału regionalna Odznaka Ziemi Wałbrzyskiej (OZW). Odznaka ta została opracowana w miejsce Odznaki Krajoznawczej Województwa Wałbrzyskiego:
1. Regionalna Odznaka Krajoznawcza PTTK
Instruktorzy Krajoznawstwa Polski i Regionu:
RANOWICZ Bartłomiej Wałbrzych 1975
LECZYKIEWICZ Ireneusz Głuszyca 2005
Kalicki Tadeusz Wałbrzych 1985
Okoniewski Stefan Wałbrzych 1997
Tumidajewicz Wojciech Wałbrzych 2001
Oprac.
Kierownik RPK Zofia Sikora
