Krajoznawcza prelekcja pt. „Kaszubskie wędrówki”

W czwartek 19.01.2023 roku o godzinie 17.00 w pomieszczeniach Regionalnej Pracowni Krajoznawczej w Elblągu odbyła się bardzo ciekawa prelekcja Justyny Kozłowskiej. Tematem spotkania były Kaszuby, bardzo lubiana przez nas kraina, która jest również ulubionym terenem wędrówek pieszych naszej koleżanki. Bywa tam każdego roku jesienią, ponieważ wędrówka przez bukowe lasy w tym okresie obfituje w niespotykane barwy.

Swoją ciekawą opowieść Justyna rozpoczęła od miejscowości Gołubie, gdzie poznała Gołubieński Ogród Botaniczny. Na terenie ponad 2 ha prezentowana jest kolekcja licząca ponad 3500 gatunków. Budowę Ogrodu rozpoczęto w 1971 r., a działalność na jego terenie w 1983 r. Ogród usytuowany jest na skarpie wyższej terasy
rynny pojeziernej Jeziora Potulskiego oraz częściowo nad brzegiem jeziora. Obecnie powierzchnia ogrodu to 3,68 ha. Wśród 550 taksonów roślin naczyniowych pochodzących z różnych obszarów Ziemi jest 191 gatunków chronionych. Są wśród nich rośliny wpisane do Polskiej Czerwonej Księgi (119 taksonów), a 14 gatunków jest objętych Konwencją Berneńską. Zbiory roślin są podzielone na 5 działów: ekologiczny, roślin leczniczych, roślin ozdobnych, arboretum i zadrzewienia.

Z Gołubia nasza koleżanka zaprowadziła nas do dworku, w który zawsze odwiedza będąc w okolicy. Jest to tak klimatyczne miejsce, że przyciąga turystę jak magnes. Sikorzyno to niezbyt znana kaszubska miejscowość, w której można zwiedzić Muzeum Historyczne. Znajduje się ono w dworku należącym niegdyś do rodziny gen. Józefa Wybickiego. W muzeum zobaczyć możemy zbiór książek i rękopisów, kolekcję broni myśliwskiej, a także zbroi i innych średniowiecznych ubrań. W dworku można zobaczyć też wystawę poświęconą życiu i twórczości Józefa Wybickiego. Do zabudowań przylega park z zachowanym częściowo zabytkowym drzewostanem. Obecny właściciel założył tu również roślinny labirynt, w którym po zwiedzeniu dworu możemy się na chwil kilka zagubić. Po pobycie w tym wyjątkowym miejscu przenieśliśmy się w zupełnie inny świat pełen tajemnic i niewiadomych.

Uniradze to niezwykle ciekawe i tajemnicze miejsce. Znajduje się tu miejsce pochówku wielu pokoleń mieszkańców Pomorza.  Najstarsze najprawdopodobniej pochodzą z epoki brązu, najmłodsze z XI- XII w. To tajemnicze cmentarzysko liczy od 2000 do 3000 kurhanów. Jest to największe wielokulturowe stanowisko archeologiczne w Polsce i jedno z większych w Europie. Przez cmentarzysko prowadzi ścieżka edukacyjna z dobrze opisanymi tablicami informacyjnymi. Ale to nie koniec historii tego terenu, bo już na naszej drodze pojawia się Jezioro Zamkowisko i grodzisko, które skrywają wiele nie do końca poznanych dziejów tej ziemi. Tak zwana Ziemia Pirsna to kraj mityczny, owiany legendami. Zakłada się, że jej centrum stanowiło grodzisko wyżynne nad jeziorem Zamkowisko. U stóp pozostałości grodziska znajduje się tablica informacyjna z obszerną historią tego miejsca.
Wieżyca ma 328,6 m n.p.m. i jest najwyższym wzniesieniem nie tylko na Kaszubach, ale na całym Niżu Europejskim. Porośnięta 150 letnim lasem bukowym objęta jest ochroną rezerwatową. Rezerwat chroniący
kwaśną buczynę nosi nazwę „Szczyt Wieżyca”. Na szczycie góry od 1997 r. wznosi się 35-metrowa metalowa wieża widokowa. Z najwyższego poziomu roztacza się widok na Wzgórza Szymbarskie i jeziora tzw. Kółka Raduńskiego. Po dużej dawce zagadkowych miejsc i leśnych wędrówek trzeba było udać się do jakiejś większej miejscowości.

Kościerzyna to piękne miasteczko z bogatą historią. Choć pierwsza pisana wzmianka pochodzi z 1284 r. prawa miejskie uzyskała dopiero pod koniec XIV w. Jedyny ślad 600-letniej historii Kościerzyny to układ rynku i odchodzących od niego uliczek z końca XIV w. Większość zabudowy starego miasta powstała w XIX i pierwszej połowie XX w., ale warto wybrać się na spacer urokliwymi uliczkami, gdzie można nacieszyć oczy widokiem ciekawego budownictwa z tego okresu. W rynku stoi neogotycki ratusz z 1843 r., który obecnie mieści w swoich murach dwa muzea. Parter ratuszowy zajmuje niezwykle ciekawe Muzeum Akordeonu, wszystkie pozostałe kondygnacji to Muzeum Ziemi Kościerskiej. Zgromadziło ono ogromną ilość artefaktów, a ekspozycja jest podzielona na sekcje tematyczne. Część wystawy w piwnicach jest poświęcona kształtowaniu się tożsamości kaszubskiej. Mocno skupia się na osobie Aleksandra Majkowskiego oraz napisanej przez niego epopei.
Będąc w Kościerzynie nie można ominąć bardzo ciekawych Sanktuariów Maryjnych. Kościół Farnym p.w. Św. Trójcy zbudowany został w latach 1914-1917 r., ale we wnętrzu znajdują się zabytki z XVI- XVII w. Jest to Sanktuarium Matki Boskiej Kościerskiej. Drugie sanktuarium to Kaplica Sióstr Niepokalanek, gdzie znajduje się słynąca łaskami gotycka rzeźba z XV w. – Pieta Kościerska. Oprócz tego w mieście od 1992 r. działa Muzeum Kolejnictwa. Większość eksponatów znajduje się na powietrzu, a pod dachem zobaczyć można wystawę poświęconą straży pożarnej.

Dużo by jeszcze można pisać i mówić o ciekawostkach Kościerzyny, bo i pomników ciekawych jest kilka, a Remus rozsiadł się na rynku i wita wszystkich przybyłych. Są jeszcze w różnych miejscach małe postacie Stolemów – olbrzymów, które według legend zamieszkiwały Kaszuby w czasach przedhistorycznych. Teraz ozdabiają miasto i zapraszają w różne ciekawe miejsca.

Zbliżając się do końca wycieczki trafiliśmy na teren Kaszubskiego Parku Krajobrazowego do wsi Stężyca, która jest malowniczo położona między Jeziorem Raduńskim Górnym i Stężyckim. Wchodząc do miejscowości można zobaczyć zrujnowany kościół ewangelicki z przełomu XIX i XX w. Być może niedługo ten widok się zmieni, bo świątynia została przejęta przez parafię kościoła pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Może więc zostanie przywrócona świetność tego zabytku? Wspomniany kościół p.w. Katarzyny Aleksandryjskiej to murowana budowla barokowa z 1706 r., postawiona na miejscu poprzednich zniszczonych przez pożary świątyń. W ołtarzu głównym znajduje się relikwiarz w kształcie sarkofagu podarowany przez żonę króla Jana III Sobieskiego Marię Kazimierę.
Stężyca może pochwalić się także Nadraduńskim Kompleksem Rekreacyjno-Turystycznym usytuowanym nad brzegiem jeziora Raduńskiego Górnego. Jest tu marina wodna i promenada im. ks. Konrada Lubińskiego, której długość wynosi 800 m. Jest to konstrukcja stalowo-drewniana, na której ustawione są tablice edukacyjne. Można więc połączyć przyjemne z pożytecznym i spacer uzupełnić edukacją.
Ostatnim miejscem, z którym zapoznała nas prowadząca są kamienne kręgi znajdujące się w lesie niedaleko miejscowości Węsiory. Badacze uważają, że powstały przed 2 tysiącami lat w czasie, gdy byli tam Goci. Kurhany i Kamienne Kręgi powstały pomiędzy I a III wiekiem, gdy Goci i Gepidzi wędrowali przez cały kontynent, by w końcu osiąść na terenie dzisiejszej Hiszpanii. Tymi ciekawymi informacjami prowadząca zakończyła prelekcję